Κράτηση αιτητών

9ΣΤ.-(1) Απαγορεύεται η κράτηση αιτητή λόγω μόνο της ιδιότητάς του ως αιτητή, καθώς και η κράτηση ανήλικου αιτητή.

(2) Εκτός εάν στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι εφικτό να εφαρμοστούν αποτελεσματικά άλλα λιγότερο περιοριστικά εναλλακτικά μέτρα, όπως τα προβλεπόμενα στο εδάφιο (3), και εφόσον κρίνεται αναγκαίο και κατόπιν ατομικής αξιολόγησης κάθε περίπτωσης, ο Υπουργός δύναται να εκδίδει γραπτό διάταγμα με το οποίο να θέτει υπό κράτηση αιτητή, μόνο για οποιοδήποτε από τους ακόλουθους λόγους:

(α) Για τη διαπίστωση της ταυτότητας ή της ιθαγένειας·

(β) για να προσδιοριστούν τα στοιχεία εκείνα στα οποία βασίζεται η αίτηση, η απόκτηση των οποίων θα ήταν σε άλλη περίπτωση αδύνατη, ιδίως όταν υπάρχει κίνδυνος διαφυγής του αιτητή·

(γ) για να αποφασιστεί, στο πλαίσιο διαδικασίας, το δικαίωμα του αιτητή για είσοδο στο έδαφος·

(δ) όταν κρατείται στο πλαίσιο της διαδικασίας επιστροφής δυνάμει των άρθρων 18ΟΓ μέχρι 18ΠΘ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, προκειμένου να προετοιμάζεται η επιστροφή ή/και να διεξάγεται η διαδικασία απομάκρυνσης, και ο Υπουργός τεκμηριώνει βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι το πρόσωπο είχε ήδη την ευκαιρία πρόσβασης στη διαδικασία χορήγησης ασύλου, ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να θεωρείται ότι το πρόσωπο υποβάλλει αίτηση διεθνούς προστασίας, προκειμένου να καθυστερεί απλώς ή να εμποδίζει την εκτέλεση απόφασης επιστροφής·

(ε) όταν απαιτείται για την προστασία της εθνικής ασφάλειας ή της δημόσιας τάξης·

(στ) σύμφωνα με το Άρθρο 28 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 604/2013.

(3)  Ο Υπουργός δύναται, αντί να θέσει τον αιτητή υπό κράτηση, να του επιβάλει εναλλακτικά, για όσο χρονικό διάστημα κρίνει σκόπιμο υπό τις περιστάσεις, ορισμένες υποχρεώσεις που στοχεύουν στην αποφυγή του κινδύνου διαφυγής, όπως -

(α) Τακτική εμφάνιση ενώπιον των αρχών της Δημοκρατίας,

(β) κατάθεση χρηματικής εγγύησης,

(γ) υποχρέωση διαμονής σε υποδεικνυόμενο μέρος, περιλαμβανομένου κέντρου φιλοξενίας,

(δ) επιτήρηση από επόπτη.

(4)(α) Η κράτηση αιτητή έχει τη μικρότερη δυνατή διάρκεια και διαρκεί μόνο για όσο διάστημα ισχύει λόγος κράτησης που προβλέπεται στο εδάφιο (2).

(β) Οι διοικητικές διαδικασίες που συνδέονται με λόγο κράτησης που προβλέπεται στο εδάφιο (2) εκτελούνται χωρίς περιττές καθυστερήσεις. Καθυστερήσεις των διοικητικών διαδικασιών που δεν μπορούν να αποδοθούν στο αιτητή δεν δικαιολογούν την συνέχιση της κράτησης.

(5) Το προβλεπόμενο στο παρόν άρθρο διάταγμα παραθέτει τους πραγματικούς και νομικούς λόγους βάσει των οποίων εκδίδεται και αντίγραφό του επιδίδεται στον επηρεαζόμενο αιτητή.

(6)(α) Το διάταγμα κράτησης υπόκειται σε προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος, σύμφωνα με τις διατάξεις του εν λόγω Άρθρου και υπό τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες το εν λόγω Άρθρο επιτρέπει τέτοια προσφυγή.

(β)(i) Η πρωτοβάθμια εκδίκαση προσφυγής, η οποία αναφέρεται στην παράγραφο (α), ολοκληρώνεται το συντομότερο δυνατό και η δικαστική απόφαση εκδίδεται, εκτός αν συντρέχουν λόγοι ανωτέρας βίας, εντός τεσσάρων (4) εβδομάδων από την καταχώριση της προσφυγής.  Προς επίτευξη της πιο πάνω προθεσμίας και ανεξαρτήτως οποιουδήποτε Διαδικαστικού Κανονισμού, το εκδικάζον δικαστήριο δύναται να δίνει ανάλογες οδηγίες για ταχεία ανταλλαγή των δικογράφων και των συνακόλουθων αγορεύσεων, ή/και δύναται να ακούει προφορικά τους διαδίκους αντί γραπτών αγορεύσεων.

(ii) Η υποπαράγραφος (i) παύει να εφαρμόζεται σε περίπτωση έκδοσης Διαδικαστικών Κανονισμών από το Ανώτατο Δικαστήριο οι οποίοι διασφαλίζουν την εκδίκαση της προσφυγής όχι αργότερα από την προθεσμία που αναφέρεται στην υποπαράγραφο (i).

(γ) Ο Υπουργός απολύει αμέσως τον επηρεαζόμενο υπό κράτηση αιτητή, εάν το διάταγμα κράτησής του ακυρωθεί από το Διοικητικό Δικαστήριο βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος ή ανακληθεί από τον Υπουργό.

(7)(α)(i) Η διάρκεια κράτησης βάσει του παρόντος άρθρου υπόκειται σε αίτηση για την έκδοση εντάλματος habeas corpus δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος, σύμφωνα με τις διατάξεις του εν λόγω Άρθρου.

(ii) Ο υπό κράτηση αιτητής δικαιούται να καταχωρίσει πέραν της μίας αίτησης η οποία αναφέρεται στην υποπαράγραφο (i), ιδίως όταν η κράτηση είναι παρατεταμένης διάρκειας ή όταν προκύπτουν σχετικές περιστάσεις ή όταν νέα στοιχεία καθίστανται διαθέσιμα τα οποία ενδέχεται να επηρεάζουν τη νομιμότητα της διάρκειας της κράτησης.

(β)(i) Η πρωτοβάθμια εκδίκαση της αίτησης, η οποία αναφέρεται την παράγραφο (α), ολοκληρώνεται το συντομότερο δυνατό και η δικαστική απόφαση εκδίδεται, εκτός αν συντρέχουν λόγοι ανωτέρας βίας, εντός τριών (3) εβδομάδων από την καταχώριση της αίτησης. Το εκδικάζον δικαστήριο δίνει τις αναγκαίες εκείνες οδηγίες προς επιτάχυνση της όλης διαδικασίας.

(ii) Η υποπαράγραφος (i) παύει να εφαρμόζεται σε περίπτωση έκδοσης Διαδικαστικών Κανονισμών από το Ανώτατο Δικαστήριο οι οποίοι διασφαλίζουν την εκδίκαση της προσφυγής όχι αργότερα από την προθεσμία που αναφέρεται στην υποπαράγραφο (i).

(γ) Ο Υπουργός απολύει αμέσως τον επηρεαζόμενο υπό κράτηση αιτητή, εάν η αίτησή του, η οποία αναφέρεται στην παράγραφο (α), γίνει δεκτή από το Ανώτατο Δικαστήριο.

(8) Ο Υπουργός ενημερώνει αμέσως και γραπτώς κάθε υπό κράτηση αιτητή, σε  γλώσσα που ο τελευταίος είτε κατανοεί είτε εύλογα θεωρείται ότι κατανοεί, για τους  λόγους κράτησης, για τις δικαστικές διαδικασίες που αναφέρονται στα εδάφια (6) και  (7) και για τη δυνατότητα αίτησης περί δωρεάν νομικής αρωγής και εκπροσώπησης στα πλαίσια αυτών των διαδικασιών σύμφωνα με τον περί Νομικής Αρωγής Νόμο.

(9)(α) Η κράτηση αιτητών λαμβάνει χώρα κατά κανόνα σε ειδικές εγκαταστάσεις κράτησης. Όταν δεν μπορεί να εξασφαλιστεί διαμονή σε ειδικές εγκαταστάσεις κράτησης και υποχρεωτικά χρησιμοποιείται σωφρονιστικό ίδρυμα, οι υπό κράτηση αιτητές κρατούνται χωριστά από τους κρατουμένους του κοινού δικαίου και ισχύουν οι συνθήκες κράτησης που προβλέπονται στον παρόν άρθρο.

(β) Στο μέτρο του δυνατού, οι υπό κράτηση αιτητές κρατούνται χωριστά από άλλους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι δεν έχουν υποβάλει αίτηση. Όταν αυτό δεν είναι δυνατό, εφαρμόζονται στους υπό κράτηση αιτητές οι συνθήκες κράτησης που προβλέπονται στο παρόν άρθρο.

(10) Οι υπό κράτηση αιτητές έχουν πρόσβαση σε υπαίθριους χώρους.

(11)(α) Πρόσωπα που εκπροσωπούν την Υπάτη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες  δικαιούνται να επικοινωνούν και να επισκέπτονται υπό κράτηση αιτητή σε συνθήκες που σέβονται τα δικαιώματα ιδιωτικού βίου.

(β) Η παράγραφος (α) εφαρμόζεται κατ’ αναλογία σε κάθε οργάνωση που εργάζεται στη Δημοκρατία εξ’ ονόματος της Υπάτης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες βάσει συμφωνίας με τις αρχές της Δημοκρατίας.

(12)(α) Μέλη της οικογένειας, νομικοί σύμβουλοι ή συνήγοροι και πρόσωπα που εκπροσωπούν συναφείς μη κυβερνητικές οργανώσεις που αναγνωρίζονται διά νόμου ή από τις αρχές της Δημοκρατίας, δικαιούνται να επικοινωνούν και να επισκέπτονται τους υπό κράτηση αιτητές σε συνθήκες που σέβονται τα δικαιώματα ιδιωτικού βίου.

(β) Η Αστυνομία ή άλλη αρμόδια αρχή της Δημοκρατίας, υπό τον έλεγχο της οποίας υπάγεται η εγκατάσταση κράτησης στην οποία βρίσκεται ο υπό κράτηση αιτητής, με γραπτή απόφασή της δύναται να περιορίσει το δικαίωμα πρόσβασης στην εγκατάσταση κράτησης το οποίο προβλέπεται στην παράγραφο (α), όταν κρίνει αυτόν τον περιορισμό αντικειμενικά απαραίτητο για την ασφάλεια, τη δημόσια τάξη ή τη διοικητική διαχείριση της εγκατάστασης κράτησης, εφόσον η εν λόγω πρόσβαση δεν περιορίζεται υπερβολικά ούτε καθίσταται αδύνατη.

(13) Η Αστυνομία ή άλλη αρμόδια αρχή της Δημοκρατίας, υπό τον έλεγχο της οποίας υπάγεται η εγκατάσταση κράτησης στην οποία βρίσκεται ο υπό κράτηση αιτητής, παρέχει συστηματικά πληροφορίες στον υπό κράτηση αιτητή οι οποίες επεξηγούν τους κανονισμούς που εφαρμόζονται στην εγκατάσταση και παραθέτουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του σε γλώσσα την οποία είτε κατανοεί είτε ευλόγα θεωρείται ότι κατανοεί. Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, η Αστυνομία ή άλλη αρμόδια αρχή της Δημοκρατίας, υπό τον έλεγχο της οποίας υπάγεται η κλειστή περιοχή στην οποία βρίσκεται ο υπό κράτηση αιτητής, δύναται να παρεκκλίνει από την υποχρέωση αυτή για εύλογη περίοδο, η οποία είναι όσο το δυνατόν συντομότερη, σε περίπτωση που ο αιτητής κρατείται σε ζώνη διέλευσης.

(14) Σε περίπτωση κράτησης ευάλωτων αιτητών και αιτητών με ειδικές ανάγκες υποδοχής -

(α) Η υγεία, συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής υγείας των προαναφερόμενων προσώπων, αποτελεί πρωταρχικό μέλημα των αρχών της Δημοκρατίας∙

(β) η Αστυνομία ή άλλη αρμόδια αρχή της Δημοκρατίας, υπό τον έλεγχο της οποίας υπάγεται η εγκατάσταση κράτησης στην οποία βρίσκεται το προαναφερόμενο πρόσωπο, διασφαλίζει την τακτική παρακολούθηση και επαρκή υποστήριξή του, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαίτερη κατάστασή του, συμπεριλαμβανόμενης της υγείας του.

(15) Στις οικογένειες υπό κράτηση παρέχεται χωριστό κατάλυμα το οποίο εξασφαλίζει επαρκή σεβασμό της ιδιωτικής ζωής.

(16)  Οι υπό κράτηση γυναίκες αιτήτριες στεγάζονται χωριστά από τους άντρες αιτητές, εκτός εάν αυτοί αποτελούν μέλη της οικογένειάς τους και εάν όλοι οι ενδιαφερόμενοι έχουν δώσει τη συγκατάθεσή τους:  Νοείται ότι, το παρόν εδάφιο δεν εφαρμόζεται όσον αφορά τη χρήση κοινόχρηστων χώρων που έχουν σχεδιαστεί για ψυχαγωγικές ή κοινωνικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης και της χορήγησης γευμάτων.

(17) Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις και για εύλογη χρονική περίοδο, η οποία είναι όσο το δυνατό συντομότερη, η Αστυνομία ή άλλη αρμόδια αρχή της Δημοκρατίας, υπό τον έλεγχο της οποίας υπάγεται η κλειστή περιοχή στην οποία βρίσκεται ο υπό κράτηση αιτητής, δύναται να παρεκκλίνει από το εδάφιο (15) και από το εδάφιο (16), σε περίπτωση που ο υπό κράτηση αιτητής κρατείται σε ζώνη διέλευσης.

(18) Σε περίπτωση που ο Υπουργός ενεργεί σύμφωνα με τα εδάφια (1) και (2), αναφορικά με συγκεκριμένο αιτητή, ταυτόχρονα ανακαλεί τυχόν ισχύον διάταγμα το οποίο είχε εκδώσει δυνάμει του άρθρου 14 ή/και 18Π του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου αναφορικά με τον ίδιο αιτητή.

(19) Υπό κράτηση αιτητής δικαιούται να προσέρχεται με τη συνοδεία της Αστυνομίας -

(α) Στο Διοικητικό Δικαστήριο, σε περίπτωση που -

(i)Ο αιτητής χειρίζεται προσωπικά και άνευ δικηγόρου την προσφυγή του η οποία αναφέρεται στο εδάφιο (6), ή  (ii)το Διοικητικό Δικαστήριο επιτρέψει στον αιτητή ή τον διατάξει να καταθέσει ενώπιόν του ως μάρτυρας∙ και

(β) στο Ανώτατο Δικαστήριο, για τους σκοπούς αίτησής του για την έκδοση εντάλματος habeas corpus αναφορικά με την κράτησή του, κατά τα προβλεπόμενα στο εδάφιο (7).