19.-(1) Kαθιδρύεται Ελεγκτική Υπηρεσία Συνεργατικών Εταιρειών η οποία θα διενεργή τον έλεγχον των λογαριασμών και της εν γένει οικονομικής διαχειρίσεως εκάστης εγγεγραμμένης εταιρείας.
(2) Η Υπηρεσία είναι νομικόν πρόσωπον μετ’ εξουσίας να συμβάλληται, να ενάγη ή ενάγεται υπό την ιδίαν αυτής επωνυμίαν και να πράττη παν ό,τι είναι αναγκαίον διά τους σκοπούς λειτουργίας της.
(3) Η Υπηρεσία διοικείται υπό Επιτροπής αποτελουμένης εκ πέντε μελών απάντων διοριζομένων υπό του Υπουργικού Συμβουλίου, ως ακολούθως:
(α) δύο μελών διοριζομένων εκ καταλόγου τεσσάρων προσώπων υποδεικνυομένων υπό της Παγκυπρίου Συνεργατικής Συνομοσπονδίας·
(β) τριών ετέρων μελών, άτινα ήθελε κρίνει ότι κέκτηνται πείραν και ικανότητα αναφορικώς προς τον έλεγχον και την λειτουργίαν των συνεργατικών εταιρειών.
(4) Το Υπουργικόν Συμβούλιον κατά τον διορισμόν των μελών της Επιτροπής ορίζει μεταξύ αυτών τον Πρόεδρον αυτής.
(5) Η θητεία των μελών της Επιτροπής είναι τριετής:
(6) Παν μέλος της Επιτροπής δύναται να παραιτηθή της θέσεως του δι’ εγγράφου γνωστοποιήσεως απευθυνομένης προς τον Υπουργόν:
(7) Η Επιτροπή δύναται να ενεργή ανεξαρτήτως της χηρείας οιασδήποτε θέσεως αυτής.
(8) Εν περιπτώσει προσωρινής απουσίας ή προσωρινού κωλύματος του Προέδρου ή ετέρου μέλους της Επιτροπής, το Υπουργικόν Συμβούλιον δύναται, τηρουμένων των διατάξεων του εδαφίου (3), να διορίση έτερον πρόσωπον ίνα ενεργή ως Πρόεδρος ή μέλος, αναλόγως της περιπτώσεως, διαρκούσης της τοιαύτης απουσίας ή του κωλύματος.
(9) Η Επιτροπή δύναται, τηρουμένων των διατάξεων του παρόντος Νόμου, διά κανονισμών εγκρινομένων υπό του Υπουργού, να ρυθμίζη τα των εργασιών αυτής, τα της συγκλήσεως των συνεδριάσεων αυτής, την κατά τας συνεδρίας ακολουθουμένην διαδικασίαν και την τήρησιν των πρακτικών, την απαιτουμένην απαρτίαν και την λήψιν των αποφάσεων.
(10)(α) Η Υπηρεσία έχει ίδιον γραφείον και υπηρεσίαν αναγκαίαν διά την εκτέλεσιν των σκοπών της.
(β) Των υπηρεσιών της Υπηρεσίας προϊσταται Διευθυντής έχων τα υπό του περί Εταιρειών Νόμου απαιτούμενα διά τον έλεγχον δημοσίων εταιρειών προσόντα.
(γ) Ο Διευθυντής και το υπόλοιπον προσωπικόν διορίζονται κατά τον καθωρισμένον διά κανονισμών εκδιδομένων δυνάμει του παρόντος άρθρου τρόπον.
(δ) Ο Διευθυντής είναι το ανώτατον εκτελεστικόν όργανον της Υπηρεσίας, προϊσταται της υπηρεσίας αυτής, μεριμνά διά την εκτέλεσιν των αποφάσεων της Επιτροπής και ασκεί παν έτερον καθήκον ως ήθελε καθορισθή υποκείμενος εις τας οδηγίας της Επιτροπής.
(ε) Η Επιτροπή δύναται να εξουσιοδοτή τον Διευθυντήν όπως αποφασίζη και ενεργή αντί της Επιτροπής εφ’ οιουδήποτε θέματος της αρμοδιότητος αυτής.
(ζ) Η διάρθρωσις των υπηρεσιών της Υπηρεσίας, τα προσόντα και οι όροι υπηρεσίας του Διευθυντού και του λοιπού προσωπικού και τα ωφελήματα αφυπηρετήσεως θέλουσι καθορισθή διά Κανονισμών εκδιδομένων δυνάμει του παρόντος άρθρου.
(η) Ο ετήσιος προϋπολογισμός της Ελεγκτικής Υπηρεσίας Συνεργατικών Εταιρειών εγκρίνεται από την επιτροπή και αποστέλλεται, με μέριμνα του προέδρου της, στη Βουλή των Αντιπροσώπων για σκοπούς ενημέρωσης της.
(11)(α) Η Υπηρεσία κέκτηται εξουσίαν να ελέγχη τους λογαριασμούς και την εν γένει οικονομικήν διαχείρισιν πάσης εγγεγραμμένης συνεργατικής εταιρείας:
Νοείται ότι η Υπηρεσία δύναται να ασκεί τον έλεγχον των λογαριασμών και της οικονομικής διαχειρίσεως οιασδήποτε εταιρείας διά προσοντούχων λογιστών μη ανηκόντων εις την Υπηρεσίαν τους οποίους ήθελε διορίσει προς τον σκοπόν αυτόν, τη συστάσει του Εφόρου και τη εγκρίσει του Υπουργού.
(β) Κατά την διεξαγωγήν του ελέγχου πας επιφορτισμένος με τον έλεγχον εταιρείας κέκτηται την αυτήν εξουσίαν και δύναται να ασκή τα αυτά δικαιώματα ως και οι ελεγκταί των εταιρειών δυνάμει των διατάξεων του εκάστοτε ισχύοντος περί Εταιρειών Νόμου και το πρόσωπον το οποίον έχει εις την κατοχήν του οιονδήποτε έγγραφον το οποίον αφορά εις την υπό έλεγχον περίοδον ή δυνάμενον να παράσχη οιανδήποτε πληροφορίαν είναι υπόχρεον όπως θέση το έγγραφον ή παράσχη την πληροφορίαν ταύτην εις τον επιφορτισμένον με τον έλεγχον της εταιρείας υπάλληλον, άλλως υπόκειται εις τας αυτάς κυρώσεις και ευθύνας ως προβλέπει ο περί Εταιρειών Νόμος.
(γ) Οι λογαριασμοί εκάστης εταιρείας δέον όπως είναι έτοιμοι προς έλεγχον μέσα σε τρεις μήνες από τη λήξη του οικονομικού έτους αυτής.
(δ) Ευθύς ως περατωθή ο έλεγχος των λογαριασμών η Υπηρεσία οφείλει να υποβάλη εις την εταιρείαν τους ηλεγμένους λογαριασμούς και την επ’ αυτών έκθεσιν της. Αντίγραφον τούτων υποβάλλεται εις τον Έφορον.
(ε) Τα ελεγκτικά δικαιώματα και έξοδα ελέγχου καταβάλλονται κατά τον καθορισμένον τρόπον εις την Υπηρεσίαν.
(12) Οι λογαριασμοί της Υπηρεσίας ελέγχονται κατά τον καθωρισμένον τρόπον και χρόνον υπό προσοντούχου ελεγκτού διοριζομένου υπό του Υπουργού τη εισηγήσει του Εφόρου.
(13)(α) Το ταχύτερον δυνατόν μετά την λήξιν εκάστου έτους, εν πάση δε περιπτώσει ουχί βραδύτερον της 30ής Ιουνίου, η Επιτροπή οφείλει να υποβάλη τω Υπουργώ, μέσω του Εφόρου, ετησίαν έκθεσιν επί της ασκήσεως των εν τω παρόντι άρθρω αναφερομένων αρμοδιοτήτων και καθηκόντων της Υπηρεσίας. Εν τη ετησία εκθέσει δέον όπως περιλαμβάνωνται αντίγραφα των ηλεγμένων λογαριασμών και της εκθέσεως του ελεγκτού της Υπηρεσίας.
(β) Μετά την υποβολήν της ετησίας εκθέσεως της Επιτροπής εις τον Υπουργόν, αντίγραφον αυτής υποβάλλεται υπό του Υπουργού εις το Υπουργικόν Συμβούλιον και την Βουλήν των Αντιπροσώπων.
(14)(α) Το Ταμείον εξελέγξεως και Επιθεωρήσεως το οποίον συνεστήθη δυνάμει των διά του παρόντος Νόμου καταργουμένων Νόμων και των δυνάμει τούτων εκδοθέντων Θεσμών διαλύεται από της ημερομηνίας ενάρξεως της ισχύος του παρόντος άρθρου.
(Α1) Για τη διάλυση του Ταμείου διορίζεται ως εκκαθαριστής ο Επίσημος Παραλήπτης και Έφορος Εταιρειών ο οποίος θα προβεί στην εκκαθάριση αυτή σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Συνεργατικών Εταιρειών Νόμου και των Κανονισμών που διέπουν την εκκαθάριση και διάλυση των Συνεργατικών Εταιρειών.
(β) Ανεξαρτήτως των διατάξεων οιουδήποτε ετέρου νόμου, οι κατά την ημέραν ενάρξεως της ισχύος του παρόντος Νόμου ασκούντες ελεγκτικά καθήκοντα υπάλληλοι του Ταμείου Εξελέγξεως και Επιθεωρήσεως μεταφέρονται εις την Υπηρεσίαν και εξακολουθούν να υπηρετούν υπό τους αυτούς όρους ως και προ της τοιαύτης μεταφοράς. Εις περίπτωσιν καταργήσεως δι’ οιονδήποτε λόγον της θέσεως των ούτω πως μεταφερομένων υπαλλήλων ούτοι θεωρούνται ότι εξακολουθούν να κατέχουν την θέσιν των μετά πάντων των προνομίων και ωφελημάτων αυτής μέχρις ότου αφυπηρετήσουν ή διορισθούν ή προαχθούν είτε εις δημιουργηθείσαν θέσιν είτε σε άλλην θέσιν. Οι κατά την ιδίαν ημέραν υπηρετούντες λοιποί υπάλληλοι του ως προείρηται Ταμείου μεταφέρονται εις την Υπηρεσίαν και εξακολουθούν να υπηρετούν υπό τους αυτούς όρους ως και προ της τοιαύτης μεταφοράς των εφ’ όσον αι υπηρεσίαι των ήθελον κριθή υπό της Επιτροπής αναγκαίαι.
(15)(α) Το Υπουργικόν Συμβούλιον εκδίδει Κανονισμούς διά την καλυτέραν εφαρμογήν των διατάξεων του παρόντος άρθρου και διά τον καθορισμόν παντός θέματος το οποίον δυνάμει των διατάξεων τούτου χρήζει ή είναι δεκτικόν καθορισμού.
(β) Κανονισμοί εκδιδόμενοι επί τη βάσει του παρόντος άρθρου κατατίθενται εις την Βουλήν των Αντιπροσώπων. Εάν εντός τριάκοντα ημερών από της τοιαύτης καταθέσεως η Βουλή των Αντιπροσώπων δι’ αποφάσεως αυτής δεν τροποποποιήση ή ακυρώση τους ούτω κατατεθέντας Κανονισμούς, εν όλω ή εν μέρει, τότε ούτοι αμέσως μετά την πάροδον της ως άνω προθεσμίας δημοσιεύονται εν τη επισήμω Εφημερίδι της Δημοκρατίας και, εκτός εάν άλλως προνοήται εν αυτοίς, τίθενται εν ισχύι από της τοιαύτης δημοσιεύσεως. Εν περιπτώσει τροποποιήσεως τούτων, εν όλω ή εν μέρει, υπό της Βουλής των Αντιπροσώπων, ούτοι δημοσιεύονται εν τη επισήμω Εφημερίδι ως ήθελον ούτω τροποποιηθή υπ’ αυτής και, εκτός εάν άλλως προνοήται εν αυτοίς, τίθενται εν ισχύι από της τοιαύτης δημοσιεύσεως.
(16) Η Υπηρεσία υποχρεούται να γνωστοποιεί αμέσως στον Έφορο οποιαδήποτε πληροφορία ή γεγονός περιέρχεται σε γνώση της αναφορικά με εγγεγραμμένη εταιρεία που ασκεί εργασίες συνεργατικού πιστωτικού ιδρύματος, του οποίου ασκεί τον οικονομικό έλεγχο, και που είναι δυνατόν -
(i) να αποτελεί ουσιαστική παράβαση των νομοθετικών ή κανονιστικών διατάξεων που διέπουν τις προϋποθέσεις άσκησης των εργασιών της εταιρείας αυτής·
(ii) να θίγει τη συνέχεια της εκμετάλλευσης της εταιρείας αυτής· ή
(iii) να οδηγήσει σε άρνηση της έγκρισης των λογαριασμών της εταιρείας ή στη διατύπωση επιφυλάξεων επί των λογαριασμών αυτών.